Centrum Genetyczne Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka zrealizowało projekt, którego efektem jest pierwszy polski indeks ekonomiczny. Stworzony dla rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej Indeks Ekonomiczny (IE) jest łączną wartością hodowlaną osobnika. IE składa się z następujących cech: wydajność tłuszczu, wydajność białka, wydajność mleka, liczba komórek somatycznych, okres międzyciążowy, współczynnik zapłodnień jałówek, współczynnik zapłodnień krów, długowieczność, wysokość w krzyżu, wymię, nogi i racice. Wartości Indeksu Ekonomicznego są wyrażane w złotówkach i pozwalają na porównywanie zysków z produkcji mleka w odniesieniu do jednej laktacji. Względny udział cech w Indeksie Ekonomicznym to: wydajność mleka 21%, liczba komórek somatycznych 19%, wydajność białka 16%, okres międzyciążowy 13%, wydajność tłuszczu 12%, wysokość w krzyżu 9%, długowieczność 5%, wymię 2%, współczynnik zapłodnień krów i jałówek 2%, nogi i racice 1% (ryc. Względny udział cech w Indeksie Ekonomicznym). Poszczególnym cechom nadano wagi ekonomiczne wynikające z krajowych uwarunkowań. IE pozwala na selekcję bydła, zarówno samców jak i samic, z nastawieniem na maksymalizację zysków wynikających z postępu genetycznego. Każdej wartości IE towarzyszy dokładność, która pozwala się zorientować na ile precyzyjnie udało się go obliczyć.

Ryc. Względny udział cech w Indeksie Ekonomicznym

 

Wartości Indeksu Ekonomicznego są publikowane począwszy od grudniowego sezonu oceny roku 2019. Wyniki dla buhajów i najlepszych samic można znaleźć tutaj. Wkrótce na tej stronie dodamy więcej informacji na temat samego indeksu.

 

Najważniejsze korzyści dla hodowcy z wdrożenia indeksu ekonomicznego

• wartości hodowlane zwierząt są wyrażane w złotówkach,
• lepszy bilans ekonomiczny stada,
• maksymalizacja zysków przez optymalną selekcję w rzeczywistych krajowych warunkach hodowlanych,
• łatwiejsze podejmowanie decyzji hodowlanych,
• lepsze wykorzystanie wyników oceny wartości hodowlanej,
• efektywniejsze korzystanie z selekcji genomowej.

 
Zapraszamy do zakładki:
– „aktualne wyniki”
– „historia”, by poznać historię powstawania i wdrażania Indeksu Ekonomicznego,
– „baza wiedzy”, by zapoznać się z publikacjami dotyczącymi Indeksu Ekonomicznego,
– „pytania i odpowiedzi”, by zapoznać się z odpowiedziami na najczęściej zadawane pytania.

W razie dalszych pytań lub wątpliwości zapraszamy do kontaktu.

Wartości Indeksu Ekonomicznego (IE) dla buhajów i najlepszych sami są prezentowane w rankingach dostępnych na stronie cgen.pl/indeksy.

Poniżej prezentujemy analizę wyników buhajów, samic i stad.

Objaśnienia

W poszczególnych zakładkach przedstawiamy aktualne wyniki charakteryzujące populację rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej pod względem Indeksu Ekonomicznego wyrażonego w złotówkach.
W celu zaprezentowania Państwu użytecznych informacji przeprowadziliśmy analizę w ramach każdej z odmian (HO i RW) dla:

buhajów oznaczonych jako dostępne na polskim rynku w rankingu zamieszczonym na stronie cgen.pl/indeksy,

samic z wynikami owh, zarówno jałówek z oceną genomową jak i krów,

średnich stad.

Przedstawione wyniki analiz wartości Indeksu Ekonomicznego mogą stanowić punkt odniesienia dla prowadzenia porównań i być pierwszym krokiem w podejmowaniu decyzji o zakupie nasienia danego buhaja lub przeznaczeniu danej sztuki na remont stada.

Jak interpretować wykresy?

Na wykresach zamieszczonych w zakładkach dla poszczególnych płci oznaczyliśmy kolorami zakresy wartości IE odpowiadające kolejnym równolicznym klasom zwierząt. Najsłabsze 20% sztuk charakteryzuje się wartościami IE z zakresu oznaczonego kolorem czerwonym, natomiast najlepsze 20% wartościami IE z zakresu oznaczonego kolorem ciemnozielonym.

Należy zwrócić uwagę, że zakresy poszczególnych klas nie są jednakowe. Im więcej zwierząt o zbliżonych wartościach IE tym mniejsze różnice między najlepszym a najgorszym zwierzęciem z danej klasy a przez to “krótsza” klasa. Taką sytuację obserwujemy zwłaszcza przy wartościach bliskich średniej populacji. Natomiast w przypadku klas skrajnych, a więc najlepszych (ciemnozielonych) lub najsłabszych (czerwonych), różnice pomiędzy osobnikami są znacznie większe, a w konsekwencji zakresy wartości IE w danej klasie bardziej zróżnicowane (na wykresie klasy te są “dłuższe”). Wartości graniczne dla każdej klasy zaznaczyliśmy na wykresie.

Analogicznie stworzyliśmy wykres prezentujący stada obu odmian. Średnie obliczono na podstawie wartości hodowlanych utrzymywanych w stadach krów i jałówek. W analizie uwzględniono jedynie stada posiadające minimum 5 samic z wynikami oceny wartości hodowlanej w danej odmianie. W kolejnym kroku postąpiliśmy podobnie jak w przypadku grup zwierząt czyli podzieliliśmy stada na 5 równolicznych klas. Sprawdziliśmy zakresy wartości IE dla każdej z nich i nadaliśmy im odpowiednio kolory.

Buhaje

Prezentowaną analizę przeprowadzono na bazie wyników z sezonu 2019.3, uwzględniając buhaje oznaczone jako dostępne na polskim rynku w rankingu zamieszczonym na stronie www.cgen.pl/indeksy wg stanu na dzień 15.12.2019.

Średnia wartość IE dla buhajów odmiany HO wynosi 1599 zł, natomiast dla buhajów RW jest niższa o 549 zł i wynosi 1150 zł.

Najlepszy buhaj odmiany HO dostępny na naszym rynku ma wartość IE wyższą o 3081 zł od wartosci IE najsłabszego buhaja. W przypadku odmiany RW ta różnica wynosi 2610 zł.

Ryc. 1 Zakresy wartości Indeksu Ekonomicznego (zł) dostępnych buhajów odmiany HO i RW. Jeden kolor obejmuje 20% zwierząt.

W przypadku buhajów HO wartości najlepszych 20% przekraczają 1990 zł, a najlepszy buhaj ma wartość IE równą 2617 zł. Z kolei najsłabsze 20% buhajów ma wartości IE poniżej 1266 zł, osiągając też wartości ujemne (najsłabszy buhaj ma wartość IE równą -464 zł).

Ryc. 2 Rozkład liczebności dostępnych buhajów HO w zależności od wartości Indeksu Ekonomicznego (zł). Jeden kolor obejmuje 20% zwierząt.

W przypadku buhajów RW wartości najlepszych 20% przekraczają 1613 zł, a najlepszy buhaj ma wartość IE równą 2010 zł. Z kolei najsłabsze 20% buhajów ma wartości IE poniżej 718 zł, osiągając też wartości ujemne (najsłabszy buhaj ma wartość IE równą -500 zł).

Ryc. 3 Rozkład liczebności dostępnych buhajów RW w zależności od wartości Indeksu Ekonomicznego (zł). Jeden kolor obejmuje 20% zwierząt.

Samice

Prezentowaną analizę przeprowadzono na bazie Indeksu Ekonomicznego z sezonu 2019.3 dla samic z wynikami owh, zarówno jałówek z oceną genomową jak i krów.

Średnia wartość IE samic odmiany HO wynosi 447 zł, natomiast samic RW jest niższa o 194 zł i wynosi 253 zł.

Najlepsza samica odmiany HO ma wartość IE wyższą o 3712 zł od wartosci IE najgorszej samicy. Różnica pomiędzy najlepszą i najgorszą samicą odmiany RW jest nieco mniejsza i wynosi 3131 zł.

Ryc. 1 Zakresy wartości Indeksu Ekonomicznego (zł) samic odmiany HO i RW. Jeden kolor obejmuje 20% zwierząt.

W przypadku samic HO wartości najlepszych 20% przekraczają 780 zł, a najlepsza samica ma wartość IE równą 2305 zł. Z kolei najsłabsze 20% samice mają wartości IE poniżej 99 zł, osiągając też wartości ujemne (najsłabsza samica ma wartość IE równą -1407 zł).

Ryc. 2 Rozkład liczebności samic HO w zależności od wartości Indeksu Ekonomicznego (zł). Jeden kolor obejmuje 20% zwierząt.

W przypadku samic RW wartości najlepszych 20% przekraczają 549 zł, a najlepsza samica ma wartość IE równą 1868 zł. Z kolei najsłabsze 20% samic ma wartości IE poniżej -55 zł, osiągając też wartości ujemne (najsłabsza samica ma wartość IE równą -1263 zł).

Ryc. 3 Rozkład liczebności samic RW w zależności od wartości Indeksu Ekonomicznego (zł). Jeden kolor obejmuje 20% zwierząt.

 

Stada

Prezentowaną analizę przeprowadzono dla średnich wartości Indeksu Ekonomicznego w stadach obliczonych na bazie wyników oceny wartości hodowlanych samic (zarówno jałówek z oceną genomową jak i krów) z sezonu 2019.3.

Średnia przeciętnych wartości IE w stadach samic odmiany HO wynosi 311 zł, natomiast samic RW jest niższa o 96 zł i wynosi 215 zł.

Zróżnicowanie wartości pomiędzy stadami HO jest większe niż w przypadku stad RW. Najlepsze stado ma średnią wartość IE wyższą o 1802 zł od analogicznej wartości najgorszego stada w przypadku odmiany HO i o 1293 zł w przypadku odmiany RW.

Ryc. 1 Zakresy średnich wartości Indeksu Ekonomicznego (zł) w stadach samic odmiany HO i RW. Jeden kolor obejmuje 20% stad.

W przypadku stad HO wartości najlepszych 20% przekraczają 451 zł, a najlepsze stado osiąga średnią wartość IE równą 1317 zł. Z kolei najsłabsze 20% stad mają średnią wartość IE poniżej 158 zł, osiągając też wartości ujemne (najsłabsze stado ma średnią wartość IE równą -485 zł).

Ryc. 2 Rozkład liczebności stad HO w zależności od wartości Indeksu Ekonomicznego (zł). Jeden kolor obejmuje 20% stad.

W przypadku stad RW wartości najlepszych 20% przekraczają 451 zł, a najlepsze stado osiąga średnią wartość IE równą 1317 zł. Z kolei najsłabsze 20% stad mają średnią wartość IE poniżej 158 zł, osiągając też wartości ujemne (najsłabsze stado ma średnią wartość IE równą -485 zł).

Ryc. 3 Rozkład liczebności stad RW w zależności od wartości Indeksu Ekonomicznego (zł). Jeden kolor obejmuje 20% .

GRUDZIEŃ 2019 – publikacja wartości Indeksu Ekonomicznego dla wszystkich buhajów i najlepszych samic na stronie cgen.pl/indeksy

19.11.2019 – wykład pracownika CGen pt. „Zarządzanie hodowlane w stadzie z wykorzystaniem indeksu ekonomicznego” podczas Konferencji „Automatyzacja – przyszłość w produkcji mleka i hodowli bydła”, organizowanej przez Region Oceny Poznań PFHBiPM w Dolsku

15-16.11.2019 – pierwsza prezentacja Indeksu Ekonomicznego podczas II Forum Genetycznego. Więcej informacji na temat tego wydarzenia na stronie www.cgen.pl/forum-genetyczne

27.05.2019 – Indeks Ekonomiczny (IE) został wpisany do programu hodowlanego dla bydła rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej.

GRUDZIEŃ 2018 – Zgodnie z planem prace nad stworzeniem indeksu ekonomicznego dobiegają końca. Zostały określone wartości wag ekonomicznych dla poszczególnych cech, dzięki czemu indeks będzie wyrażany w złotówkach. W kolejnym kroku przystąpimy do uzyskania wyników oceny wartości hodowlanej zwierząt i analizy utworzonego w oparciu o nowy indeks rankingu.

PAŹDZIERNIK 2018 – Pierwsze wyniki zgromadzonych i przetworzonych informacji zostały zaprezentowane podczas I Forum Genetycznego PFHBiPM. Prezentację na ten temat przedstawiła dr Katarzyna Stachowicz z AbacusBio – zapraszamy do zapoznania się poniżej:

SIEPRIEŃ 2018 – Zakończyliśmy gromadzenie ankiet od hodowców i organizacji hodowlanych. Trwa ich przetwarzanie. W celu zapoznania się z wynikami zapraszamy na I Forum Genetyczne

MAJ 2018 – Trwa zbieranie ankiet hodowlanych i ekonomicznych. Dnia 30 kwietnia 2018 r. hodowcy otrzymali mailowo zaproszenie do wypełnienia internetowej ankiety hodowlanej razem z raportami wynikowymi. Adres do internetowej ankiety hodowlanej jest udostępniany przez pracowników terenowych PFHBiPM oraz po skontaktowaniu się z Centrum Genetycznym (info@cgen.pl, 61 222 39 87). Zapraszamy do jej wypełnienia!

 

• • Fakty i mity o Indeksie Ekonomicznym (wywiad, Hodowla i Chów Bydła, 02/2020)
  • Dużo czy mało. Wyniki oceny wartości hodowlanej w świetle Indeksu Ekonomicznego (K. Bączkiewicz, K. Rzewuska, Hodowla i Chów Bydła, 01/2020)
  • Wsparcie efektywnego wykorzystania wyników oceny genomowej w stadzie (K.Rzewuska, K. Bączkiewicz, Hodowla i Chów Bydła, 01/2020)
  • Broszura o Indeksie Ekonomicznym (2019)
  • Krowa krowie nierówna (M. Uciński, Hodowla i Chów Bydła, 12/2019)
  • Zupełnie nowa jakość (M. Uciński, Hodowla i Chów Bydła, 12/2019)
  • Znaczenie selekcji dla wyników ekonomicznych stada (R. Lesiakowski, Hodowla i Chów Bydła, 12/2019)
  • Maksymalizuj zyski z postępu genetycznego dzięki trafnym wyborom jałówek (K. Rzewuska, Hodowla i Chów Bydła, 12/2019)
  • Indeks Ekonomiczny – bo liczy się zysk (T. Strabel K. Rzewuska, Hodowla i Chów Bydła, 12/2019)
  • Światowy indeks hodowlany dla rasy HF (A. Siekierska, Hodowla i Chów Bydła, 09/2019)
  • Wspólnie z hodowcami tworzymy indeks ekonomiczny (T. Strabel, Hodowla i Chów Bydła, 01/2018)
  • Zyski przede wszystkim (K. Rzewuska, Hodowla i Chów Bydła, 05/2018)
  • Ruszył projekt stworzenia indeksu ekonomicznego (T. Strabel, Hodowla i Chów Bydła, 10/2017)
  • Cele hodowlane i indeksy selekcyjne (T. Strabel, Hodowla i Chów Bydła, 10/2017)
  • Dlaczego potrzebne jest nowe narzędzie hodowlane w Polsce (T. Strabel, Hodowla i Chów Bydła, 10/2017)
  • Indeks dla hodowców (R. Lesiakowski, Hodowla i Chów Bydła, 10/2017)
  • Ekonomika produkcji mleka a aspekt hodowlany w gospodarstwach mlecznych (E. Kołoszyc, Hodowla i Chów Bydła, 10/2017)

• • Jak interpretować wartości IE?
    Korzystanie z wartości IE danego osobnika polega na jej odnoszeniu do wartości IE innego osobnika lub do średniej wybranej grupy zwierząt np. stada, grupy jałówek czy buhajów. Przykładowo, jeśli wartość IE buhaja wynosi 2 100 zł a alternatywnego buhaja 1 800 zł oznacza to, że zyski od córek pierwszego z tych buhajów są wyższe o 150 złotych w przeliczeniu na laktację niż zyski od córek drugiego buhaja.
    W przypadku wartości samic porównując przykładowo dwie jałówki o wartościach IE 2000 i 1600 widzimy, że pierwsza z nich w każdej laktacji przyniesie 400 zł zysku więcej niż druga.
    Każdą sztukę, zarówno buhaja jak i samicę, można odnosić do przeciętnej wartości określonej grupy buhajów czy samic. W sąsiedniej zakładce ‘aktualne wyniki’ będą podane przeciętne wartości IE dla różnych grup zwierząt, pozwolą one na określenie na ile większy lub mniejszy będzie zysk ze sztuki w porównaniu z wybraną grupą.
  • Jak oblicza się wartości IE?
    Do obliczania wartości IE potrzebne są wartości hodowlane poszczególnych cech.
    Wartości te przemnaża się przez wagi ekonomiczne i sumuje.
  • Dla jakiej rasy dostępny jest IE?
    Wagi IE opracowano dla rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej.
  • Jaki wpływ na IE mają zmiany cen mleka na rynku?
    PFHBiPM monitoruje uwarunkowania ekonomiczne.
    IE jest „odporny” na zmiany cen mleka do 20%.
  • Czy każdy osobnik rasy phf otrzyma wartość IE?
    Wraz z grudniową oceną 2019.3 wszystkiej buhaje otrzymają wartości IE.
    Dla samic wartości IE liczone będą na bazie ich wartości hodowlanych.
    W przypadku jałóweczek przybliżony IE będzie obliczany na podstawie ich wartości rodowodowych.
  • Gdzie można zobaczyć wartości hodowlane IE?
    IE będzie dostępny dla buhajów na stronie cgen.pl/indeksy obok rankingów top samic oraz w podsumowaniu genotypowania (element usługi PFHBiPM) oraz w raporcie RW indeksy.
  • Jaką wagę w Indeksie Ekonomicznym ma wysokość w krzyżu? 
    Wysokość w krzyżu ma wagę ujemną, ponieważ liczne badania potwierdziły, że mniejsze krowy są bardziej ekonomiczne.
    Selekcja rasy phf w oparciu o IE pozwoli zachować wysokość w krzyżu na dotychczasowym poziomie.
  • Dlaczego w Indeksie Ekonomicznym długowieczność ma mniejszą wagę niż w PF? 
    Długowieczność jest cechą złożoną, na którą składa się wiele biologicznych uwarunkowań związanych ze zdrowotnością i płodnością.
    W IE nadano odpowiednie wagi cechom płodności i zdrowotności, które mają związek z długowiecznością.
    Pozostałe czynniki otrzymały wagę przypisaną samej długowieczności stosowanie do ich znaczenia ekonomicznego.
  • Czy każdy buhaj mający indeks PF, będzie miał wyliczony IE?
    W sezonie 2019.3 wszystkie buhaje otrzymają wartość IE, jeśli znane będą jego wartości hodowlane dla cech wchodzących w skład indeksu.
    Dostępność wartości IE od sezonu 2020.1 będzie zależała od uiszczenia opłaty przez właściciela.