Indeks Ekonomiczny jest indeksem selekcyjnym wyrażającym łączną wartość hodowlaną zwierzęcia w przeliczeniu na złotówki. Wartości Indeksu Ekonomicznego pozwalają na porównywanie zysków z produkcji mleka w odniesieniu do jednej laktacji. Dzięki niemu hodowcy mogą doskonalić swoje stada w kierunku maksymalizacji zysków.
 
Indeks Ekonomiczny opracowało Centrum Genetyczne PFHBiPM we współpracy z hodowcami i najlepszymi specjalistami z tego zakresu. W Indeksie Ekonomicznym uwzględnione są następujące cechy: wydajność tłuszczu, wydajność białka, wydajność mleka, liczba komórek somatycznych, okres międzyciążowy, współczynnik zapłodnień jałówek, współczynnik zapłodnień krów, długowieczność, wysokość w krzyżu, wymię, nogi i racice.

Wartość Indeksu Ekonomicznego jest zawsze udostępniana wraz z jej dokładnością. Dzięki temu hodowca wie na ile obliczona wartość oddaje rzeczywistą wartość genów zwierzęcia. Łatwiej zrozumieć zmiany w rankingach zwierząt z niską dokładnością oceny wartości hodowlanej.

W przypadku buhajów IE pozwala określić o ile różnią się zyski od ich córek w przeliczeniu na laktację. Porównując buhaje na podstawie wartości IE każdy producent mleka może określić różnicę w spodziewanych zyskach i wybierać te buhaje, które pozwolą mu zarobić najwięcej. Dzięki wyrażeniu IE w złotówkach łatwiej jest zdecydować czy nie warto zainwestować w lepsze nasienie by w przyszłości uzyskiwać większe zyski.

Z Indeksem Ekonomicznym łatwiejsze jest też zarządzanie genetyczne samicami, zwłaszcza zgenotypowanymi. Dlatego wartości IE obliczane są dla wszystkich samic począwszy od zwierząt zgenotypowanych, poprzez krowy z kompletem wartości hodowlanych po zwierzęta młode posiadające jedynie informację rodowodową.

Najważniejsze korzyści dla hodowcy z wdrożenia Indeksu Ekonomicznego

• wartości hodowlane zwierząt są wyrażane w złotówkach,
• lepszy bilans ekonomiczny stada,
• maksymalizacja zysków przez optymalną selekcję w rzeczywistych krajowych warunkach hodowlanych,
• łatwiejsze podejmowanie decyzji hodowlanych,
• lepsze wykorzystanie wyników oceny wartości hodowlanej,
• efektywniejsze korzystanie z selekcji genomowej.

 
Gdzie znaleźć wartości IE:

• Rankingi buhajów, których nasienie jest dostępne na polskim rynku znajdują się tutaj,
• Rankingi najlepszych samic utworzone na bazie IE znajdują się tutaj,
• Rankingi najlepszych jałówek utworzone na bazie rodowodowego IE znajdują się tutaj.
• Wartość IE można sprawdzić na kartach zwierząt udostępnianych w serwisach CGen. W celu przejścia do karty danego zwierzęcia należy wpisać numer jego kolczyka tutaj

 
Zapraszamy do zakładek:

• Szczegółowa charakterystyka IE wraz z opisem efektów wynikających z jego stosowania została zamieszczona w zakładce “charakterystyka”.
• W zakładce “aktualne wyniki” prezentujemy podsumowanie wyników buhajów, w przypadku których hodowcy będa mogli kierować się wartościami IE wybierając nasienie z proponowanej im aktualnie oferty, a także analizy dotyczące wszystkich samic z IE oraz sztuk elitarnych, które na podstawie wartości IE znalazły się w pierwszej setce rankingów ocenianych zwierząt.
• Polscy hodowcy z Indeksu Ekonomicznego (IE) mogą korzystać od grudnia 2019. Pełna historia powstania i udostępniania indeksu opisana jest w zakładce “historia”.

 

Wartość IE dotyczy zysków dlatego uwzględnia zarówno cechy kluczowe dla maksymalizacji dochodu (produkcja mleka czy suchej masy), jak i te których doskonalenie pozwala na minimalizację kosztów np. związanych ze zdrowiem (LKS,) płodnością (OMC) czy żywieniem. Przykładowo wysokość w krzyżu została uwzględniona w IE by uzyskać wyższą produkcję od zwierząt o obecnych wymiarach, a więc przy ograniczonych potrzebach bytowych. Każdej z cech uwzględnionych w IE nadano wagę wynikającą z jej ekonomicznego znaczenia w polskich warunkach. W przypadku cech pokrojowych wagi ekonomiczne wynikają z wpływu budowy wymienia oraz nóg i racic na brakowanie krów (przeżywalność). Konsekwencje ekonomiczne wystąpienia mastitis lub schorzeń racic, w tym koszty leczenia, zostały uwzględnione przy obliczaniu wag ekonomicznych dla tych cech więc selekcja w kierunku zdrowych wymion i racic będzie jeszcze efektywniejsza po włączeniu nowych cech do indeksu.

Charakterystyka Indeksu Ekonomicznego to przede wszystkim opis efektów jakich mogą spodziewać się hodowcy, którzy w swoich decyzjach będą kierowali się wartościami IE Została ona opracowana w oparciu o analizę wyników oceny wartości hodowlanej udostępnionych w kwietniu 2020 r. (2020.1).

Reakcja na selekcję

Porównując standaryzowaną reakcję na selekcję poszczególnych cech uwzględnionych w IE największego postępu hodowlanego należy się spodziewać w odniesieniu do cech produkcyjnych oraz płodności, zwłaszcza długości okresu międzyciążowego.

Zyski wynikające z reakcji na selekcję będą przede wszystkim konsekwencją doskonalenia cech produkcyjnych, zdrowotności wymienia, płodności i długowieczności.

Ryc. Reakcja na selekcję wyrażona w złotówkach. Długowieczność plus oznacza zyski wynikające z poprawy długowieczności oraz zmniejszenia ryzyka brakowania wynikającego z budowy wymienia oraz nóg i racic.

Analiza przeprowadzona w Centrum Genetycznym na podstawie wyników z kwietnia 2020 wykazała, że na skutek korzystania z IE hodowcy osiągną 10% wyższe zyski niż przy selekcji buhajów i samic na bazie indeksu PF. Różnice w zyskach będą wynikały z poprawy zdrowotności wymienia i płodności przy jednoczesnym ograniczeniu tempa zwiększania wysokości w krzyżu.

Korelacje
Wartość Indeksu Ekonomicznego najsilniej skorelowana jest z wartością hodowlaną dla długowieczności, a następnie z wartościami hodowlanymi dla komórek somatycznych i cech produkcyjnych (wydajności białka, wydajności tłuszczu i wydajności mleka). Oznacza to, że wyższe wartości dla tych cech przekładają się na wyższe wartości IE i jednocześnie wyższe wartości IE wskazują na wyższe wartości hodowlane tych cech.

Ryc. Korelacja wartości IE z wartościami hodowlanymi poszczególnych cech.

Top 10% buhajów
Po wybraniu na podstawie indeksu IE 10% najlepszych buhajów z ostatniej dekady przeprowadzono analizę średnich wartości hodowlanych poszczególnych cech uzyskanych w kwietniowej ocenie 2020. Obliczono różnice średnich wartości hodowlanych dla poszczególnych cech między tą grupą a wszystkimi buhajami uwzględnionymi w rankingu. Najlepsze buhaje wyróżniały się pod kątem długowieczności, współczynnika zapłodnienia krów, a także komórek somatycznych i budowy wymienia. Jednocześnie obserwujemy znaczną przewagę w odniesieniu do cech produkcyjnych.

Ryc. Średnia standaryzowana wartość hodowlana buhajów z ostatniej dekady oraz 10% najlepszych z nich pod kątem wartości IE.

Ryc. Średnia wartość hodowlana dla cech produkcyjnych buhajów z ostatniej dekady oraz 10% najlepszych z nich pod kątem wartości IE.

Relatywny udział cech
IE jest indeksem selekcyjnym jednak jego konstrukcja nie opiera się o wyznaczenie procentowego udziału poszczególnych cech. Z tego względu % udział cech w IE nie jest najlepszą formą prezentowania charakterystyki IE. Znacznie istotniejsze są efekty jakie uzyskuje się na skutek stosowania IE, a więc wielkości postępu hodowlanego wyrażonego reakcją na selekcję w odniesieniu do poszczególnych cech . Widać to wyraźnie na przykładzie długowieczności, której relatywny udział w IE wynosi 7% (Ryc. ) jednak w efekcie wybierania zwierząt na podstawie wartości IE uzyskamy poprawę o 22 zł.
Wartość poszczególnych składowych IE zależy od wagi ekonomicznej obliczonej dla danej cechy. Przeliczenie wag ekonomicznych na relatywny udział cech wyrażany w procentach wymaga uwzględnienia zmienności każdej z cech. W przypadku dużego zróżnicowania wartości hodowlanych danej cechy jej proporcjonalny udział w IE wzrasta choć nie wynika to bezpośrednio z wartości przypisanej do niej wagi ekonomicznej.

Ryc. Procentowy udział cech w IE.

 

KWIECIEŃ 2020 – aktualizacja wag ekonomicznych związana ze zmianą bazy genetycznej.
 
GRUDZIEŃ 2019 – publikacja wartości Indeksu Ekonomicznego dla wszystkich buhajów i najlepszych samic na stronie cgen.pl/indeksy
 
19.11.2019 – wykład pracownika CGen pt. „Zarządzanie hodowlane w stadzie z wykorzystaniem indeksu ekonomicznego” podczas Konferencji „Automatyzacja – przyszłość w produkcji mleka i hodowli bydła”, organizowanej przez Region Oceny Poznań PFHBiPM w Dolsku
 
15-16.11.2019 – pierwsza prezentacja Indeksu Ekonomicznego podczas II Forum Genetycznego. Więcej informacji na temat tego wydarzenia na stronie www.cgen.pl/forum-genetyczne
 
27.05.2019 – Indeks Ekonomiczny (IE) został wpisany do programu hodowlanego dla bydła rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej.
 
GRUDZIEŃ 2018 – Zgodnie z planem prace nad stworzeniem indeksu ekonomicznego dobiegają końca. Zostały określone wartości wag ekonomicznych dla poszczególnych cech, dzięki czemu indeks będzie wyrażany w złotówkach. W kolejnym kroku przystąpimy do uzyskania wyników oceny wartości hodowlanej zwierząt i analizy utworzonego w oparciu o nowy indeks rankingu.
 
PAŹDZIERNIK 2018 – Pierwsze wyniki zgromadzonych i przetworzonych informacji zostały zaprezentowane podczas I Forum Genetycznego PFHBiPM. Prezentację na ten temat przedstawiła dr Katarzyna Stachowicz z AbacusBio – zapraszamy do zapoznania się poniżej:

 
SIERPIEŃ 2018 – Zakończyliśmy gromadzenie ankiet od hodowców i organizacji hodowlanych. Trwa ich przetwarzanie. W celu zapoznania się z wynikami zapraszamy na I Forum Genetyczne
 
MAJ 2018 – Trwa zbieranie ankiet hodowlanych i ekonomicznych. Dnia 30 kwietnia 2018 r. hodowcy otrzymali mailowo zaproszenie do wypełnienia internetowej ankiety hodowlanej razem z raportami wynikowymi. Adres do internetowej ankiety hodowlanej jest udostępniany przez pracowników terenowych PFHBiPM oraz po skontaktowaniu się z Centrum Genetycznym (info@cgen.pl, 61 222 39 87). Zapraszamy do jej wypełnienia!