Centrum Genetyczne

Od października 2020 r. rankingi najlepszych samic ocenionych genomowo, publikowane przez CGen, aktualizowane są aż 6 razy w ciągu roku, dzięki czemu zawierają wszystkie ocenione dotychczas zwierzęta. W kwietniu, sierpniu, grudniu wszystkie samice otrzymują wyniki oceny wartości hodowlanej. Natomiast w…

W ostatnich miesiącach zespół projektu “CGen korekcja” koncentruje się coraz bardziej na ocenie wartości hodowlanej (OWH). Jednym z działań podejmowanych na tym polu jest udział w pracach prowadzonych w ramach spółdzielni EuroGenomics. Mają one doprowadzić do możliwie dużego ujednolicenia sposobów zbierania wyników korekcji racic i metodyki prowadzenia oceny wartości hodowlanej w wiodących europejskich krajach. Zadaniem powołanej przez EuroGenomics grupy roboczej jest opracowanie tzw. Golden Standard (“złotego standardu”) dla poszczególnych cech objętych oceną wartości hodowlanej, w tym dla zdrowotności racic. Naszym celem jest zastosowanie uzgodnionych wytycznych podczas OWH odporności na DD i spełnianie najwyższych standardów obowiązujących w Europie.

We współpracy z Uniwersytetem Przyrodniczym w Poznaniu przeprowadziliśmy wstępne analizy genetyczne dla cech zdrowotności racic. Prace rozpoczęliśmy od najczęściej występującego schorzenia, czyli dermatitis digitalis (DD). W toku analiz stwierdzono, że na zachorowalność wpływa stado, faza laktacji, sezon i miesiąc wycielenia. Na podstawie danych zebranych w okresie od 1 października 2017 do 30 września 2018 opracowano model do oceny wartości hodowlanej dla odporności zwierząt na to schorzenie, który pozwala na wyeliminowanie wpływu powyższych czynników. Uzyskane z jego wykorzystaniem wyniki są bardzo obiecujące. Potwierdziliśmy, że występowanie DD w polskiej populacji bydła rasy HF ma również podłoże genetyczne, a odziedziczalność odporności na to schorzenie wynosi 0,11. Jest to wartość porównywalna, a wielu przypadkach wyższa niż uzyskiwana w innych krajach prowadzących podobne projekty i pozwala na prowadzenie selekcji w pożądanym kierunku.
Należy pamiętać, że prowadzenie rejestracji danych i wykonywanie analiz pozwolą w przyszłości na wdrożenie rutynowej oceny wartości hodowlanej dla zdrowotności racic. Mamy podstawy, żeby twierdzić, że ten proces się powiedzie. Prowadzenie selekcji w kierunku odporności na DD, jest możliwe, jednak wskazane jest dalsze gromadzenie danych, które pozwoli zwiększyć dokładność tej oceny. Im więcej korekcji racic zostanie zarejestrowane, tym szybciej się to stanie. Ponadto chcąc zbudować polski indeks zdrowotności racic musimy przeanalizować inne cechy i określić odpowiadające im wagi. Hodowcy przyłączając się do projektu „CGen korekcja” nie tylko otrzymują informacje potrzebne do zarządzania stadem, ale też przyspieszają moment, w którym będą mogli doskonalić zdrowotność racic poprzez dobór buhajów, czy selekcję jałówek.

Gościliśmy dr. Janusza Jamrozika, który w ramach Canadian Dairy Network nadzoruje realizację projektów związanych z rozwojem oceny wartości hodowlanej. Spotkanie było doskonałą okazją do omówienia wyzwań jakie stoją przed nami w związku z kontrolą jakości danych pod kątem analiz genetycznych, które przeprowadzimy w 2019 roku. W Kanadzie od grudnia 2017 r. prowadzona jest ocena wartości hodowlanej dla Dermatitis digitalis (DD), dzięki czemu hodowcy mogą wybierać buhaje o wyższej odporności na to schorzenie. Obecnie opracowywany jest indeks zdrowotności racic obejmujący 8 schorzeń racic, w tym 3 infekcyjne (Dermatitis digitalis (DD), Dermatitis interdigitalis (ID), erozja rogu opuszek (HHE)) oraz 5 nieinfekcyjnych (wrzód podeszwy (SU), wrzód palca (TU), choroba linii białej (WL), krwiak podeszwy (SH), przerost skóry szpary międzypalcowej (IH)). O tym, które ze schorzeń zostały uwzględnione w indeksie, decyduje częstość jego występowania w kanadyjskiej populacji. Dzięki nowemu indeksowi kanadyjscy hodowcy przy wyborze buhaja będą mogli uwzględniać także swoje oczekiwania dotyczące genetycznej poprawy zdrowotności racic.

Rozpoczęliśmy analizowanie informacji rejestrowanych za pomocą aplikacji “CGen korekcja”. Kontrolowaliśmy szczegółowo jakość danych, gdyż rzetelność przy ich wprowadzaniu wpłynie w znacznym stopniu na wiarygodność uzyskiwanych w ramach projektu wyników, w tym na ocenę wartości hodowlanej dla odporności na schorzenia racic. Na podstawie dostępnych informacji potwierdziliśmy, iż podobnie jak w innych krajach europejskich schorzenia racic stanowią istotny problem także w naszej populacji. Skala problemu jest często niedoceniana przez samych hodowców, tymczasem schorzenia zamieszczone w “ICAR Atlas Zdrowia Racic” rozpoznano u 44% krów, którym przeprowadzono korekcję racic. Wstępne analizy pozwoliły na wskazanie najczęściej występujących schorzeń, wśród których wyróżniają się zwłaszcza zapalenia skóry oraz wrzody. Wiedza ta pomoże nie tylko odpowiednio dobrać parametry do analiz genetycznych, ale także wskazać obszary, na które należy kłaść nacisk podczas szkoleń dla korektorów racic organizowanych w ramach projektu. Ze względu na konieczność dopełnienia rocznego okresu rejestrowania obserwacji przeanalizowanie trendów związanych z fazami laktacji czy wiekiem krów, a także zmian sezonowych planowane jest na koniec roku. Wtedy też zaprezentujemy wnioski dotyczące statusu zdrowotnego racic krów w Polsce.

Wzięliśmy udział w konferencji Interbull oraz Światowym Kongresie Genetyki Stosowanej w Hodowli Zwierząt. W trakcie obu wydarzeń prezentowane były wyniki osiągane w ramach projektów mających na celu doskonalenie zdrowotności racic. Przedstawiciele hiszpańskiej organizacji hodowlanej podzielili się wynikami analiz związanych ze stratami jakie generuje wystąpienie poszczególnych schorzeń racic. Zaprezentowali także opracowany w wyniku realizacji projektu indeks zdrowotności racic. Zostanie on wdrożony do oficjalnej oceny wartości hodowlanej w czerwcu br. Z kolei Kanadyjczycy i Niemcy przedstawili efekty prac mających na celu ograniczenie podatności krów na Dermatitis digitalis (DD). W obu przypadkach potwierdzono możliwość doskonalenia genetycznego w tym zakresie, przedstawiając różnice w częstotliwości zachorowań wśród córek buhajów ze szczytu i końca rankingu. Ponadto wyniki niemieckie wskazują na możliwość zwiększenia dokładności oceny wartości hodowlanej w przypadku rejestrowania wszystkich stadiów DD oznakowanych za pomocą skrótów M (od choroby Mortellaro).
Uczestnictwo w Kongresie było doskonałą okazją do zapoznania się z najnowszymi działaniami podejmowanymi w poszczególnych krajach w odniesieniu do poprawy zdrowotności racic. Pozwoliło także na skorzystanie z doświadczeń osób zaangażowanych w projekty analogiczne do „CGen korekcja”, które chętnie dzieliły się swoimi spostrzeżeniami, poruszając wiele kwestii wpływających na osiągnięcie sukcesu w genetycznym doskonaleniu odporności na choroby racic.

Z wizyty na targach EuroTier 2016 przywieźliśmy wiele informacji o trudnościach, z jakimi musiały się zmierzyć inne kraje europejskie podczas realizowania projektów analogicznych do „CGen korekcja”. Doświadczenia jakimi dzielili się specjaliści, stanowią niezwykłe wsparcie pozwalając nam uniknąć błędów jakie popełniono w przeszłości, kiedy rozpoczynano realizację projektów mających na celu doskonalenie zdrowotności racic. Wiele krajów rozpoczęło zbieranie informacji nie mając żadnej wiedzy o tym, na ile schorzenia racic są odziedziczalne. Mimo to decydowano się na wytwarzanie narzędzi, pozwalających na elektroniczną rejestrację wyników korekcji. Obecnie bazując na zgromadzonych danych uzyskano wyniki, które stały się podstawą do uruchomienia oceny wartości hodowlanej w tym zakresie w takich krajach jak Holandia, czy Szwecja. Dzięki analizom wykonanym w zagranicznych ośrodkach hodowlanych, przystępując do realizacji projektu „CGen korekcja” mamy pewność, iż rejestrowanie danych z korekcji racic jest celowe i pozwala na efektywne prowadzenie pracy hodowlanej w zakresie doskonalenia zdrowotności racic.

Więcej o doświadczeniach oraz wyzwaniach omawianych podczas forum dyskusyjnego dotyczącego zdrowotności racic przeczytasz tutaj.